مراقبت های بعد از زایمان

زایمان ، آغازی است بر یک مسیر جدید و پرچالش برای هر مادر، مسیری که همراه با لحظات شیرین و دشواری‌های خاص خود است. دوران پس از زایمان، دوره‌ای حیاتی برای بهبودی و بازیابی است که نیازمند توجه ویژه به سلامت جسمی و روانی مادر می‌باشد. این دوران نه تنها فرصتی برای تقویت پیوندهای عاطفی میان مادر و نوزاد است، بلکه زمانی است که مادر باید به بهبودی خود اهمیت دهد و خود را برای نقش‌آفرینی در دنیای جدید والدینی آماده سازد. در این مقاله دکتر سارا یوسفی بهترین جراح و متخصص زنان و زایمان شیراز ، به اهمیت دوران پس از زایمان و بیان مراقبت های بعد از زایمان پرداخته و رویکردهایی را بررسی کرده که به مادران کمک می‌کند تا این دوره را با آگاهی و آرامش بیشتری سپری کنند.

در مراقبت های بعد از زایمان چه مواردی لازم است به عمل آید؟

پس از زایمان، دوران نقاهت و مراقبت از مادر به اندازه مراقبت از نوزاد اهمیت دارد. در این دوران، چندین اقدام مراقبتی اساسی وجود دارد که به بهبودی و بازیابی سلامت مادر کمک می‌کند:

1. مراقبت‌های بهداشتی: تمیز و خشک نگه داشتن ناحیه پرینه و تعویض منظم پدهای بهداشتی برای جلوگیری از عفونت.

2. مصرف داروها: استفاده از داروهای تجویز شده توسط پزشک برای کاهش درد و جلوگیری از عفونت.

3. تغذیه مناسب: داشتن یک رژیم غذایی مغذی حاوی پروتئین کافی، ویتامین‌ها و مواد معدنی برای حمایت از فرآیند بهبودی و تأمین انرژی مورد نیاز بدن.

4. استراحت کافی: استراحت کافی برای بازیابی انرژی و ترمیم بدن ضروری است. خواب کافی به ویژه در شب‌ها و چرت‌های کوتاه در طول روز مهم است.

5. ورزش‌های کگل: انجام تمرینات کگل برای تقویت عضلات کف لگن و کمک به بازیابی سریع‌تر از مهم ترین مراقبت های بعد از زایمان است.

6. مراقبت از سینه‌ها: مراقبت از سینه‌ها، از جمله تمیز نگه داشتن نوک سینه‌ها و استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده برای پیشگیری از ترک خوردگی.

7. مشاوره و حمایت عاطفی: حمایت عاطفی از سوی خانواده و دوستان و در صورت لزوم، مشورت با یک مشاور یا روانشناس برای کمک به سازگاری با نقش جدید والدینی و کاهش استرس.

8. پیگیری‌های پزشکی: شرکت در جلسات پیگیری با پزشک یا ماما برای اطمینان از پیشرفت مناسب بهبودی و بررسی وضعیت سلامت کلی.

تغذیه مناسب در مراقبت های بعد از زایمان

در این دوره، مادران باید به تغذیه خود اهمیت دهند و مواد غذایی غنی و مغذی را در برنامه غذایی خود بگنجانند:

پروتئین: مصرف کافی پروتئین برای ترمیم بافت‌ها و تقویت سیستم ایمنی ضروری است. منابع خوب پروتئین شامل گوشت بدون چربی، مرغ، ماهی، تخم‌مرغ، حبوبات، و محصولات لبنی است.

کربوهیدرات‌های پیچیده: کربوهیدرات‌ها برای تأمین انرژی مورد نیاز بدن مهم هستند. تمرکز بر کربوهیدرات‌های پیچیده مانند غلات کامل، برنج قهوه‌ای، و سبزیجات نشاسته‌ای به تأمین انرژی پایدار کمک می‌کند.

چربی‌های سالم: چربی‌های سالم مانند امگا-3 موجود در ماهی، آجیل، و دانه‌ها به کاهش التهاب کمک کرده و برای توسعه مغز نوزاد ضروری هستند.

 فیبر: مصرف کافی فیبر از میوه‌ها، سبزیجات، و غلات کامل برای جلوگیری از یبوست، که پس از زایمان رایج است، کمک‌کننده است.

کلسیم: کلسیم برای حفظ سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها ضروری است. منابع خوب کلسیم شامل محصولات لبنی، کلم بروکلی، و سبزیجات برگ سبز است.

آهن: آهن برای جلوگیری از کم‌خونی و افزایش سطح انرژی مهم است. منابع خوب آهن شامل گوشت قرمز، مرغ، ماهی، حبوبات، و اسفناج است.

ویتامین‌ها و مواد معدنی: مصرف مکمل‌های ویتامینی و مواد معدنی توصیه‌شده توسط پزشک می‌تواند به تأمین نیازهای تغذیه‌ای کمک کند، به‌ویژه اگر رژیم غذایی متنوعی نداشته باشید.

هیدراتاسیون: نوشیدن مقادیر کافی آب و مایعات برای حفظ هیدراتاسیون بدن، به‌ویژه در دوران شیردهی که نیاز به مایعات بیشتری است، ضروری است.

طرز صحیح خوابیدن در مراقبت های بعد از زایمان

پس از زایمان ، یافتن وضعیت خوابیدن راحت و بی‌خطر برای مادر اهمیت بسزایی دارد، به ویژه برای کمک به بهبودی سریع‌تر و کاهش درد ناحیه‌های حساس. بسیاری از مادران تازه متوجه می‌شوند که خوابیدن به پهلو، به ویژه به پهلوی چپ، می‌تواند جریان خون بهتری به قلب فراهم کند، فشار را از کبد کاهش دهد و به طور کلی برای گردش خون مفید است. استفاده از بالش‌های اضافی برای حمایت از شکم و بین زانوها می‌تواند به کاهش فشار بر لگن و کمر کمک کرده و خواب راحت‌تری را فراهم آورد. برای زنانی که جراحی سزارین داشته‌اند، خوابیدن به پشت با بالشی زیر زانوها برای کاهش فشار به بخیه‌ها توصیه می‌شود. انتخاب وضعیت خوابیدن که احساس راحتی بیشتری دارد و به کاهش درد کمک می‌کند، حائز اهمیت است.

برای دریافت راهنمایی بیشتر و دریافت نوبت از دکتر سارا یوسفی در شیراز فرم زیر را پر کنید.

طرز صحیح نشستن در مراقبت های بعد از زایمان

در مراقبت های بعد از زایمان  ، داشتن وضعیت نشستن صحیح از اهمیت بالایی برخوردار است تا به کاهش فشار بر ناحیه پرینه و کمک به بهبودی سریع‌تر کمک کند. توصیه می‌شود که مادران برای نشستن، سطحی صاف و سفت انتخاب کنند و از نشستن بر روی سطوح نرم و عمیق که باعث فشار بیشتر به ناحیه پرینه می‌شود، خودداری نمایند. استفاده از یک کوسن دونات‌شکل یا حلقه هوا می‌تواند به توزیع فشار کمک کرده و احساس راحتی بیشتری فراهم آورد. همچنین، مهم است که پاها به طور مستقیم و بر روی زمین قرار گیرند و کمر به خوبی حمایت شود، به ویژه با استفاده از بالش یا پشتی برای حمایت از ناحیه پشت. توجه به این نکات می‌تواند به کاهش درد و افزایش راحتی در دوران نقاهت پس از زایمان کمک کند.

کارهای ممنوع بعد از زایمان

در مراقبت های بعد از زایمان ، انجام برخی فعالیت‌ ها و رفتار ها تا زمان بهبود کامل مادر ممنوع یا محدود هستند تا از عوارض احتمالی جلوگیری شود. مهم ترین کارهای ممنوع بعد از زایمان عبارتند از :

• فعالیت‌های بدنی سنگین ؛ فعالیت هایی از جمله بلند کردن اجسام سنگین ، ورزش‌های شدید و پرتحرک و ایستادن طولانی‌مدت (تا زمان بهبود و ترمیم کامل بدن)
• عدم رعایت بهداشت شخصی ؛ مانند عدم تعویض مرتب نوار بهداشتی و استفاده از وان و استخر عمومی (تا زمان بسته شدن کامل زخم‌ ها)
• رابطه جنسی زودهنگام ؛ برقراری رابطه جنسی قبل از شش هفته یا قبل از تایید پزشک ، ممکن است باعث عفونت یا آسیب شود.
• مصرف خودسرانه دارو بدون مشورت پزشک ، به‌ویژه در دوران شیردهی
• بی‌ توجهی به تغذیه مناسب ؛ مثل مصرف غذاهای فرآوری‌ شده و پرچرب و نخوردن غذاهای سرشار از آهن و فیبر برای جلوگیری از یبوست
• استرس و کم‌ خوابی و اهمیت ندادن به آن ؛ زیرا استرس بیش از حد بر شیردهی و سلامت مادر تاثیر دارد.
• عدم مراجعه به پزشک و نادیده گرفتن چکاپ‌ های پس از زایمان و بی‌ توجهی به علائمی مانند خونریزی شدید ، تب ، یا درد غیر عادی
• خودداری از شیردهی (در صورت امکان) بدون دلیل پزشکی ؛ زیرا شیر مادر برای نوزاد بسیار مفید است.