0 تا 100 تنبلی تخمدان چیست + از علائم تا روش های درمان

تنبلی تخمدان  به عنوان اختلال شایع هورمونی در زنان 15 الی 45 سال که با نام های سندروم تخمدان خسته یا نارسایی عملکردی تخمدان نیز شناخته می شود ، به وضعیتی می گویند که تخمدان ها هورمون مورد نیاز برای چرخه قاعدگی طبیعی را تولید نمی کنند. از آنجایی که اختلالات هورمونی از این قبیل تاثیر زیادی بر زندگی فرد دارند نیاز است درباره علل ایجاد ، علائم و نشانه های اصلی و راه های تشخیص آن اطلاعات کافی داشته باشیم تا رویه های پیشگیری و حتی درمان به موقع آن را دنبال کنیم و عوارض را به حداقل برسانیم.

تنبلی تخمدان چیست ؟

تنبلی تخمدان که با نام تخمدان پلی کیستیک شناخته می شود از جمله بیماری های هورمونی زنانه است که با ایجاد کیسه های کوچک پر آب درون تخمدان ها در سنین باروری ، روی هورمون های موثر بر چرخه قاعدگی و مراحل تخمک گذاری اثر می گذارد . در واقع قاعدگی زنان شامل 4 مرحله زیر است :

• پریود
• فاز فولیکولی
• تخمک گذاری
• مراحل لوتئال

در شرایط عادی پس از پایان خون ریزی پریودی ، چند فولیکول در تخمدان رشد می کنند و پس از اینکه یکی از فولیکول ها به بلوغ رسید هورمون مهارکننده برای توقف رشد سایر فولیکول ها آزاد می کند. فولیکول بالغ ، تخمک خود را آزاد می کند تا مرحله تخمک گذاری با  کنترل دو هورمون FSH  و LH انجام شود.

اما در تنبلی تخمدان مرحله تخمک گذاری انجام نمی شود بنابراین اجتماع فولیکول ها در دیواره تخمدان و افزایش ضخامت آن باعث می شود سایر تخمک ها نیز به راحتی آزاد نشوند. تخمدان پلی کیستیک به مرور زمان می تواند سبب چاقی ، آکنه ، افزایش هورمون های جنسی ، رشد غیر طبیعی مو به ویژه تغییر در چرخه قاعدگی شود.

علل تنبلی تخمدان چیست ؟ 

• ژنتیک:

این عارضه قابلیت انتقال از طریق ژن را دارد.

• انسولین اضافه بدن :

پانکراس با ترشح انسولین سبب تولید انرژی از قند مواد غذایی می شود ، اگر امکان استفاده از انسولین توسط سلول ها وجود نداشته باشد ترشح آن از پانکراس شدت می گیرد و همین رویه سبب افزایش هورمون های مردانه و تحریک تخمدان می شود.

• استرس و اضطراب:

به طور طبیعی بدن در شرایط استرس و اضطراب با افزایش ترشح هورمون کورتیزول روبه رو می شود.

• اختلالات تیروئیدی :

به ویژه کم کاری تیروئید نقش موثری در بروز نشانه های تنبلی تخمدان دارد.

• غدد فوق کلیوی :

ترشح بیشتر آندروژن ها از غده فوق کلیه در شرایطی که اضطراب طولانی مدتی تجربه شود.

• چاقی :

اکثر بیماری ها با اضافه وزن ارتباط مستقیم دارند به همین ترتیب  داشتن BMI بالای 30 سبب مقاومت بدن به انسولین و بروز دیابت نوع 2 و نارسایی عملکردی تخمدان می شود.

     سایر عوامل موثر بر PCOS:

• مصرف دخانیات
• شیمی درمانی
• مصرف مشروبات الکلی
• وجود غده و تومور در مغز
• بیماری های التهابی میکروبی لگن و رحم

به طور کلی دلیل قطعی برای این بیماری شناخته نشده است اما موارد گفته شده ، بیشترین احتمال تاثیرگذاری در بروز این عارضه را دارند بنابراین داشتن سبک زندگی سالم و رعایت استاندارد های سلامتی در زندگی ، خطر ابتدا به این بیماری را کم می کند.

علائم و نشانه های اصلی سندروم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) :

هر بیماری همراه با علائم و نشانه هایی هست که برخی از آنها نیاز به بررسی تخصصی توسط پزشک و برخی دیگر قابل تشخیص توسط خود فرد هستند ، در تنبلی تخمدان به جز وجود کیست در تخمدان که نیاز به آزمایش و سونوگرافی دارد سایر علائم را بیمار به خوبی حس می کند :

• چرخه قاعدگی نامنظم :

عادت ماهیانه زنان از نظر نامنظمی ، طولانی شدن دوره خون ریزی و کمتر شدن دفعات آن یک نشانه جدی برای تشخیص تنبلی تخمدان است.

• خون ریزی شدید پریودی :

به دلیل ضخیم شدن دیواره با فولیکول ها در مدت زمان طولانی تر نسبت به وضعیت طبیعی ، خون ریزی ها شدید خواهند بود.

• آندروژن غیر طبیعی:

ترشح غیر طبیعی آندروژن که به معنی افزایش هورمون های مردانه است علائم ظاهری مثل ایجاد آکنه ، افزایش رشد مو در صورت و  بدن و حتی طاسی سر مردانه می شود.

سایر علائم و نشانه های سندروم تخمدان پلی کیستیک به شرح زیر هستند :

• آپنه خواب یا تنگی نفس در خواب
• افزایش وزن
• تیره شدن پوست
• پوست چرب ، شوره سر
• افزایش وزن
• فشار خون بالا
• درد در ناحیه لگن
• دیابت نوع 2
• کاهش میل جنسی
• خستیگی
• افسردگی و اضطراب
• سردرد

تشخیص قطعی تنبلی تخمدان چگونه است ؟

در مرحله اول نیاز است که شخص علائم ظاهری خود را در نظر بگیرد و به منظور انجام معاینات فیزیکی مثل چاقی ، پرمویی ، آکنه ، مقاومت به انسولین  و بررسی سوابق پزشکی مثل چرخه قاعدگی و وضعیت پریود به بهترین دکتر زنان و زایمان شیراز مراجعه کند. معاینات زیر بر اساس صلاح دید پزشک انجام خواهد شد:

• آزمایش خون :

به منظور بررسی سطح هومون ها انجام می شود.

در صورت نیاز آزمایش های دیگری برای بررسی تری گلیسیرید و کلسترول و مقاومت به گلوکز نیز انجام می شود.

• سونوگرافی :

برای بررسی ظاهر تخمدان ها و ضخامت دیواره آن